W dawnych czasach XIV wieku znana jako osada Heyde (Puszcza), należąca wówczas do rodu rycerskiego von Glaubitz, wywodzącego się ze Śląska. Przez wiele lat przekazywana pod władanie wielu różnych rodów. Dziś znana jako uzdrowisko i pełne atrakcji miasto wypoczynkowe, położone wśród licznych lasów, przy granicy Gór Stołowych, Gór Bystrzyckich i Kotliny Kłodzkiej na wysokości 350-560m n.p.m.
W języku czeskim zwana Starym Borem, a w niemieckim słowniku Altheide-Bad, zabytkowa miejscowość liczy 6307 mieszkańców na 17,22km powierzchni.
Właściciele międzygórzystego terenu
Po śmierci ostatniego potomka rodu von Lazan, w drugiej połowie XV wieku władzę nad wsią Heyde przejmuje pierwszy hrabia kłodzki – Henryk Starszy z Podiebradów. Ziemie polanickie podarowane zostały wówczas augustianom z Kłodzka, którzy w 1595 roku przekazali jezuitom swoją parafię i posiadłości. W 1827 roku część wsi została zakupiona przez kłodzkiego kupca Joseph’a von Grolms’a, który podjął się budowy polanickiego uzdrowiska. Znaczny rozwój renomowanego uzdrowiska datuje się na 1873 rok, kiedy to zdrój i okoliczne tereny nabył wrocławski przemysłowiec Wenzel Hoffmann. W zadowalającym tempie rosło zainteresowanie wśród odwiedzających, skutkiem czego w 1904r. tereny zdrojowe wpadły w ręce spółki pod przewodnictwem wrocławskiego radcy handlowego Georga Haase. Powstały wówczas najznakomitsze budowle luksusowego Domu Zdrojowego (obecnie sanatorium Wielka Pieniawa), sanatorium kardiologiczne, a także kompleks mieszczący pijalnię wód zdrojowych, halę spacerowo-koncertową, kawiarnię zdrojową oraz pokoje dla kuracjuszy. W okresie międzywojennym, a dokładnie 1925 r. wzniesiony został Teatr Zdrojowy, a nieco później w 1930 r. nowy zakład przyrodoleczniczy.
Pierwsi polscy przybyli urzędnicy, po zakończeniu II Wojny Światowej, nadali osadzie nową nazwę Puszczyków-Zdrój, którą w 1946 roku komisja nazewnictwa zmieniła na Polanica-Zdrój.
Potencjał polanickiej wody źródlanej
Pochodzący z Ząbkowic, znany kronikarz Georgius Aelurius zamieścił w swoim dziele o ziemi kłodzkiej (Glaciographii) zachwalającą opinię o znakomitych właściwościach leczniczych i walorach smakowych polanickich źródeł. Jednak to zakon jezuitów, jako pierwszy, rozpoczął eksploatację wody źródlanej, która wędrowała nawet setki kilometrów, aby trafić na magnackie i szlacheckie stoły. Jezuitom zawdzięcza się wybudowanie okazałego dworu z kaplicą, który od połowy XVIII gromadził tłumy przyjezdnych. Zakon rozwiązano w 1773 roku, a wieś wraz ze źródłami trafiła w pruskie ręce. Działająca znów od 1883r. rozlewnia wód mineralnych cieszy się uznaniem, a eksport tutejszej wody od 1905r. sięga nawet do USA.
Podczas II Wojny Światowej, całe szczęście, polanickie uzdrowiska nie ucierpiały i wkrótce po wojnie na nowo zostały otwarte podwoje dla pacjentów. W 1946r. ruszyła dziś znana wszystkim Polakom, produkcja wody źródlanej Staropolanka.
Kultura w wypoczynkowym mieście Polanica
W latach od 1966 do 1974r. Polanica Zdrój była miejscem spotkań poetów i krytyków literackich o nazwie Kłodzkie Wiosny Poetyckie. Co roku w mieście organizowane są wydarzenia o zasięgu międzynarodowym i krajowym, liczne turnieje szachowe, festiwale filmów amatorskich, Międzynarodowe Koncerty Muzyki Organowej i Kameralnej w wykonaniu artystów o światowej sławie oraz Międzynarodowy Festiwal Poezji „Poeci bez Granic”.
Głównym animatorem wydarzeń kulturalnych jest Teatr Zdrojowy – Centrum Kultury i Promocji. Odbywają się tam przeróżne występy, festyny, przeglądy zespołów, również koła teatralne i pracownie artystyczne. Niedaleko znajduje się park Szachowy, a w nim Polanicka Galeria Sztuki.
W klasztorze sercanów znajduje się działające od 1977r. Muzeum Etnograficzno-Misyjne, w którym ujrzeć można eksponaty z zakresu kultury materialnej i sztuki ludów Afryki, Oceanii i Ameryki Południowej, m.in. ozdobne stroje, przedmioty codziennego użytku, instrumenty ludowe oraz rzeźby gromadzone przez misjonarzy.
