Lądek Zdrój

Nie ma takiego miasta jak Londyn, jest Lądek Zdrój! 

Lądek Zdrój jest jednym z najstarszych miast uzdrowiskowych na terenie Polski. Prawa miejskie nadał książę wrocławski Henryk IV Probus w roku 1282. Obecnie miasto liczy ponad 5tys mieszkańców, a jego powierzchnia wynosi 20,32km² na wysokości 440-480m n.p.m.

Źródła historyczne podają, że już w 1241 roku, w okresie bitwy pod Legnicą, istniały tu urządzenia kąpielowe. Zostały one zniszczone po wojnie przez Mongołów. Dwieście lat później powstał najstarszy zakład przyrodoleczniczy „Stary Jerzy”, znajdujący się u podnóża Wzgórza Świętojerskiego. Na początku wieku XX wzniesiono zakład „Nowy Jerzy”, w którym znajduje się basen do kąpieli radonowo-siarczkowych, łazienki, emanatorium radonowe oraz pijalnia wody. Jerzy z łazienkowych nazw wywodzi się od jednego z trzech braci, władających w XV wieku Ziemią Kłodzką. W 1678 rozpoczęto budowę wzorowaną na łaźniach tureckich, który po licznych przebudowach finalnie po 1945 roku przybrał nazwę zdroju Wojciecha.

Pierwotnie tereny Ziemi Kłodzkiej należały do prasłowiańskiej ludności rolniczej, następnie w IX wieku do słowiańskiego osadnictwa. Pod koniec X wieku te ziemie przejęte zostały przez książąt Libic, należały zatem do Czech. Na początku XI wieku Bolesław Chroby przywrócił Polsce prawa do terenów kłodzkich. W skutek wojen od 990 d 1341 roku ziemie te przechodziły zmiennie pod władanie Czech lub Polski. W okresie II Wojny Światowej Ziemia Kłodzka należała do Prus, a tuż po zakończeniu wojny w 1945 roku przywrócono Polsce prawa do terenu.

Część uzdrowiskowa miasta Lądek Zdrój

Właściwości lecznicze wód z lądeckich źródeł

Na przełomie wieku XVII i XVIII pojawiło się kilka znaczących opracowań dotyczących właściwości zdrowotnych ujść źródlanych. Szczególnie zachwalano zdrój „Jerzego” w pracy Jerzego Ambrożego Woltera – miejskiego fizyka z Kłodzka i zdrój „Marii”. Zaleceniem uczonych nie było jedynie spożywanie wody, ale głównie kąpiele, do których głównym wskazaniem Woltera były podagra, kamienie nerkowe i żółciowe, zapalenie jelit czy bezpłodność. Jego zdaniem ciężko chorzy i osłabienie nie powinni stosować kąpieli dłużej niż 3 godziny dziennie, dzieciom do lat 7 – 1 godzina dziennie, a starsi ludzie powyżej 70 roku życia 0,5 godziny dziennie.

Temat zdroju „Marii” opracował w języku niemieckim na zlecenie Hoffmanna w 1694r, dr Adam Kremer z Wiednia. Głównym jego przekazem były właściwości wód poprzez kurację pitną, która według niego miała porównywalne właściwości do kąpieli źródlanych.

Unowocześnienie, w postaci kąpieli napotnej zażywanej w specjalnej komorze parowej, opracował w 1705 roku miejski lekarz wrocławski dr K. Ohmbus. Taka kuracja wskazana była do stosowania 2 razy dziennie, początkowo po 15 minut, następnie zwiększając czas do 30-45 minut i sporadycznie do 1 godziny. Łącznie zalecano 10-12 godzin kuracji. Innym zalecanym zabiegiem przez dr Ohmbus’a była lewatywa z wody mineralnej, które pozytywnie wpływały na owrzodzenia macicy i jelit.

Lądek Zdrój pod panowaniem Prus

W XVIII wieku Lądek Zdrój przeszło pod panowanie Prus i późniejszych Niemiec. Wówczas w 1765 roku lądeckie uzdrowiska odwiedzał pruski król Fryderyk II. Istotne zmiany w sposobie kuracji przeprowadził dr Foerster, będący fizykiem i lądeckim lekarzem zdrojowym w latach 1791-1832. Jego praca została uznana i zatwierdzona w 1797 roku przez króla Fryderyka Wilhelma III i opublikowana w 1805 roku.

Wkrótce powstały nowe źródła wód; w 1828 r. źródło „Marianny” – obecnie „Dąbrówki”; odkryte w 1829 r. źródło „Łączne” – obecnie „chrobry”; uruchomiona w 1838 r. Wziewnia (inhalatorium) nad źródłem „Fryderyka” – dziś „Skłodowskiej-Curie”.

Odwiedziny historycznych osobistości

Popularność lądeckiego uzdrowiska pod koniec XVIII wieku i z początkiem XIX przyciągała wybitne postacie historyczne. W 1790 roku w Lądku przebywał najwspanialszy niemiecki poeta, jeden z najbardziej znaczących w skali światowej damaturg, prozaik, uczony polityk i wolnomularz, Johann Wolfgang von Goethe. 10 lat póżniej gośćmi Lądka byli; Królowa Luiza, żona króla pruskiego Wilhelma III oraz John Adams, który w późniejszym czasie został prezydentem USA. W 1813 roku kilkutygodniową kurację odbył tu pruski król Fryderyk Wilhelm III, a w sierpniu tego roku przybył tu car rosyjski Aleksander I.

Zabytkowe budynki i kamienice

Do dnia dzisiejszego Lądek podzielony jest na strefę mieszkalną i uzdrowiskową, które dzieli kilometrowa ulica Tadeusza Kościuszki, biegnąca wzdłuż rzeki Białej Lądeckiej. W północnej i zachodniej stronie zachował się renesansowe podcienia z XVI w. a także barokowe i rokokowe budowle z XVII i XVIII wieku. Pozostałe budynki spłonęły wraz z ratuszem w pożarze w 1739 roku.

Jedną z dość charakterystycznych dla Lądka Zdroju kamienic jest dziś mieszcząca Kawiarnię Artystyczną „Dom Klahra”. Kiedyś mieszkała tam rodzina Michaela Klahr’a, niemieckiego rzeźbiarza i przedstawiciela baroku. W wyniku jego pracy powstał m. in. Pomnik Trójcy Świętej w Lądku-Zdroju, płaskorzeźba Marii z Dzieciątkiem na fasadzie kamienicy nr 2. W Kłodzku stworzył wiele dzieł w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, tj. ambona, zespół konfesjonałów, prospekt organowy, ołtarz i figury dwóch aniołów z rogami obfitości przy Madonnie z czyżykiem, itd.